در سال ۱۹۶۰ برای نخستین بار این منطقه باستان شناسی مورد توجه قرار گرفت، و تحقیقات و کاوش ها برای آشنایی بیشتر با این بنا و منطقه تاریخی از همین زمان آغاز شد، فردی به نام اومبرتو شرراتو که یک باستان شناس و محقق ایتالیایی در خاور دور و میانه بود موفق شد که دهانه غلامان را کشف کند، در ابتدا این باستان شناس کاوشگاه دهانه غلامان که از دوران هخامنشیان به یادگار مانده است را در دلتای متروکه رود سنارود شناسایی و کشف کرده بود از همان زمان تا کنون در این محوطه حدودا ۲۷ ساختمان شناسایی شده و تمام این کشفیات تا مکانی که قبر زردشت نام دارد ادامه دار است، در ایران گردی امروز با مجله مستر بلیط همراه باشید تا دهانه غلامان که میراثی از خشت و گل و یادگار دوران هخامنشیان است را بهتر بشناسید.
تاریخچه
استان سیستان و بلوچستان به عنوان منطقه ای تاریخی از نظر باستان شناسی بسیار مورد توجه و اهمیت مورخان و باستان شناسان قرار گرفته است، این منطقه شهرهای هامون، هیرمند، زابل، نیمروز، زهک را شامل می شود، و به علت این که آثار تاریخی بی شماری در این منطقه وجود دارد دارای شهرت زیادی است و بی جهت نیست که این منطقه تاریخی باستانی به بهشت مورخان معروف گشته است. تنها یادگار از خشت و گل که از دوران هخامنشیان برجای مانده دهانه غلامان است.
این بنای تاریخی در دو کیلومتری روستاهای ده رستم و قلعه نو و همچنین به شهر زابل نزدیک است، در واقع یکی از آثار این بهشت محسوب می شود، در کتیبه هایی که از دوران هخامنشی، بیستون و نقش رستم، تخت جمشید برجای مانده این شهر با نام زرنکای یا زرک معرفی شده و باز مانده‌های این شهر باستانی تا کنون قابل مشاهده است. این بنا در سال ۱۹۶۰ میلادی که کشف و حفاری شد و در نتیجه کاوش های آن چیزی که بدست آمد و دیده شد، محوطه هایی بود با ساختمان های بزرگ عمومی، عبادتگاه، محله های مسکونی، آبراهه، محله های صنعتی و نظامی، خیابان ها که بنا به گفته کارشناسان این شهر گلی و خشتی تنها مکانی است که از دوره هخامنشی مانده و زمانی تنها مکان امپراتوری آن ها به شمار می رفته، که این منطقه در بخش های شرقی تحت حاکمیت آنان بوده و تسلط آن ها بر این منطقه کاملا مشخص است.
میراث تاریخی قبل از این که کشف شوند در زیر توده ای از شن های روان پنهان بودند و این میراث از جنبه های مختلفی حائز اهمیت بودند، علاوه بر کاخ ها و بناهای مهم تاریخی خانه های مردم عادی هم در کنار ساختمان های بزرگ عمومی و دولتی به چشم می خورد، و نکته دوم این که شهر تاریخی دهانه غلامان یکی از شهرهای منحصر به فرد و فوق العاده در شرق کشورمان است و روند رشدی که تا کنون داشته قطعا بدون هدف و برنامه ریزی نبوده و تفکر دقیق در آن دخیل بوده است، این منطقه با هدف ایجاد شهری با اهمیت از جهات مختلف و در دوران هخامنشیان شکل گرفته است.
- ۹۹/۰۹/۱۱